ประเทศญี่ปุ่นขึ้นชื่อว่าเป็นประเทศที่รวบรวมศาสตร์และศิลป์ไว้หลากหลายด้านด้วยกัน ไม่ว่าจะเป็นทางด้านกีฬา ศิลปะ การจัดดอกไม้ บางอย่างก็กลายเป็นศาสตร์ที่ทุกคนยอมรับกันจนโด่งดังไปทั่วโลก และเคยสังเกตกันไหมคะว่าศาสตร์ต่าง ๆ ของญี่ปุ่น ในภาษาญี่ปุ่นมักจะมีคำลงท้ายด้วยคำว่า 道 เสมอ

    道 (อ่านว่า michi) แปลว่า ถนน วิถี หนทาง แต่ถ้านำคันจิตัวนี้ไปต่อท้ายคันจิตัวอื่น จะอ่านว่า (dou) ค่ะ เช่น 剣道 (kendou) แปลว่า วิถีหนทางแห่งดาบ ในบล็อกนี้แอดมินได้รวมศาสตร์ต่าง ๆ ของญี่ปุ่นมานำเสนอให้ทุกคนได้ทราบกันค่ะ 

ศาสตร์แห่งการเขียนพู่กัน (Shodou) 書道

    โชะโด (書道) แปลว่า วิถีแห่งการเขียน เครื่องมือสำหรับการเขียนนั้นจะมีหมึก พู่กันขนสัตว์ และกระดาษ เป็นหลัก เป็นหนึ่งในวัฒนธรรมดั้งเดิมของญี่ปุ่นที่รับมาจากประเทศจีน แสดงให้เห็นถึงศิลปะความงดงามของอักษรคันจิ และตัวอักษรคานะ ในช่วงแรกจะเน้นไปที่การใช้งานเขียนตัวอักษรได้จริง แต่เมื่อเวลาผ่านไป วิวัฒนาการของวัฒนธรรมมีมากขึ้น เลยเป็นวิธีการเขียนในเชิงศิลปะขึ้นมาด้วย การเขียนพู่กันเป็นศาสตร์ที่ต้องใช้สมาธิสูง เพราะมีคำกล่าวว่าหากเขียนตัวอักษรออกมาไม่สวยก็บ่งบอกถึงจิตของผู้เขียนที่ไม่มั่นคงด้วยค่ะ

    ในสมัยก่อน ในราวศตวรรษที่6 〜 7 การเขียนพู่กันถือเป็นการศึกษาสำหรับขุนนางชั้นสูงและซามูไร จนกระทั่งได้มีการเผยแพร่ไปยังประชาชนทั่วไปในยุคสมัยนั้นเป็นวงกว้าง ในปัจจุบัน โชะโดไม่เพียงแต่เป็นการชื่นชมในฐานะงานศิลปะเท่านั้น แต่ยังได้มีการผสมผสานเข้าไปอยู่ในการดำเนินชีวิตของชาวญี่ปุ่นอีกด้วย เช่นการเขียน สคส ด้วยพู่กันและหมึก เป็นต้น

ศาสตร์เครื่องหอม (Koudou) 香道

    โคโด (香道) คือศาสตร์แห่งเครื่องหอม กำยาน เริ่มขึ้นมาตั้งแต่ยุคมุโรมาจิ เป็นช่วงเดียวกับที่พิธีชงชาและอิเคบานะ โคโดถือว่าเป็น1 ใน 3 ศาสตร์ที่ผู้หญิงญี่ปุ่นควรเรียนรู้ไว้ อันได้แก่ อิเคบานะ (การจัดดอกไม้แบบญี่ปุ่น) ซาโด (พิธีชงชา) และ โคโด (หอมศิลป์ หรือเครื่องหอมแบบญี่ปุ่น)

    ขั้นตอนการทำโคโดนั้นจะเตรียมขี้เถ้าจากแกลบใส่ลงในถ้วยตามด้วยวางก้อนถ่านร้อนลงไปตรงกลาง กลบด้วยขี้เถ้าแกลบ จากนั้นใช้แผ่นเหล็กที่เรียกว่า 灰押し (Haioshi) กดให้เรียบ และใช้ตะเกียบวาดลวดลายบนขี้เถ้า เจาะรูตรงกลางให้ระบายอากาศ วางจานที่เรียกว่า 銀葉 (gin-you) ลงไปตรงที่เจาะรู และตามด้วยวางไม้กลิ่นหอมลงไปเป็นอันเสร็จ

    การดมกลิ่นเครื่องหอมในศาสตร์ของโคโดนั้นคนญี่ปุ่นเชื่อว่าเป็นการช่วยกระตุ้นประสาทสัมผัสให้ตื่น อีกทั้งยังช่วยชำระล้างจิตใจให้สงบอีกด้วย

ศาสตร์แห่งการจัดดอกไม้ (Kadou) 花道

    คะโดว (華道／花道) คือศิลปะการจัดดอกไม้ของญี่ปุ่น ซึ่งเรียกอีกอย่างว่าอิเคบานะ (Ikebana) มาจากคำสองคำ คือ 生け(ike) แปลว่า มีชีวิต และ 花 (bana) ที่หมายถึงดอกไม้ มีต้นกำเนิดจากการจัดดอกไม้ถวายพระ และพัฒนารูปแบบให้ใช้งานได้หลายโอกาส โดยอิเคบานะ จะเน้นความเรียบง่าย เหมือนวิธีของชาวญี่ปุ่นสมัยโบราณ เมื่อมองดูจะรู้สึกสงบนิ่งผ่อนคลาย แต่แฝงไว้ด้วยความงามจากธรรมชาติ

   อิเคบานะเป็นการนำดอกไม้ กิ่งไม้ หรือหญ้าจากธรรมชาติมาจัดลงในภาชนะ เพื่อสะท้อนถึงความเป็นจริงของธรรมชาติ เป็นความงามที่เรียบง่ายและเป็นธรรมชาติ นิยมใช้ดอกไม้จำนวนน้อย อาจประกอบด้วยกิ่งไม้บ้าง ดอกไม้บ้าง อย่างละนิด อย่างละหน่อย ดูแล้วทั้งสมถะ ทั้งสง่างาม แต่มีองค์ประกอบอื่นนอกจากดอกไม้เข้ามาผสมผสาน นอกจากนั้น บางครั้งมีจำลองเป็นเถาวัลย์ หรือใบไม้ ใบหญ้า หลายคนบอกว่า การจัดดอกไม้ญี่ปุ่นก็เหมือนการไม่จัด

ศาสตร์แห่งการยิงธนู (Kyuudou) 弓道

    คิวโด (弓道) แปลตรงตัวว่า วิถีแห่งธนู คิวโดถูกนับว่าเป็นหนึ่งในศิลปะการต่อสู้ที่งดงามทีสุดอย่างนึงของญี่ปุ่น แต่เดิมนั้นมาจากการฝึกยิงธนูของเหล่าซามูไรและขุนนางในยุคโบราณ ต่อมาเมื่อหมดยุคของสงครามศิลปะการฝึกยิงธนูให้แม่นยำจึงถูกเปลี่ยนมาใช้ฝึกยิงเพื่อฝึกฝนสมาธิและจิตใจของตัวเองแทน และยังคงมีบางพื้นที่ของญี่ปุ่น

    ศิลปะการยิงธนูนี้ใช้ประกอบในพิธีสำคัญในโอกาสพิเศษต่างๆ เช่น พิธียาบุซาเมะ (การยิงธนูบนหลังม้า)（流鏑馬式）และพิธีไล่ยักษ์（追儺式）เป็นต้น

ศาสตร์แห่งเคนโด (Kendou) 剣道

    เคนโด (剣道) คือวิถีแห่งดาบ มีพื้นฐานมาจากการใช้ดาบของซามูไร ซึ่งสืบทอดกันมาตั้งแต่โบราณ จนกระทั่งพัฒนามาเป็นกีฬาเคนโด้  โดยใช้อุปกรณ์เป็นดาบไม้ไผ่ที่เรียกว่า Shinai และสวมเครื่องป้องกันที่เรียกว่า Bougu ดาบไม้ไผ่และเครื่องสวมป้องกันที่จะนำมาใช้ในการฝึกวิชาฟันดาบ เป็นความคิดของ Naganuma Shirouzaemon ในช่วงยุคสมัย Shotoku ปี 1711 – 1715 ซึ่งมันถูกนำมาใช้ในการฝึกฟันดาบของนักรบเพื่อป้องกันการบาดเจ็บจากการฝึก และสืบทอดมาจนถึงปัจจุบัน

    นอกจากจะเป็นวิชาการต่อสู้ที่รวดเร็วและเด็ดขาดแล้ว เคนโด้ยังแฝงหลักจริยธรรมของนักรบ และความลึกล้ำด้านจิตวิญญาณของศาสนาไว้อีกด้วย 

ศาสตร์แห่งยูโด (Jyuudou) 柔道

    ยูโด หรือ จูโด (柔道) เป็นศิลปะการป้องกันตัวประเภทหนึ่งของประเทศญี่ปุ่น โดยคะโน จิโงะโร ยูโดมีชื่อเต็มว่า โคโดกัง ยูโด เดิมเรียกว่า ยูยิสสู ซึ่งเป็นวิชาที่สามารถต่อสู้กับคู่ต่อสู้ที่มีอาวุธด้วยมือเปล่า

    ปัจจุบันมีผู้นิยมฝึกหัดเล่นกันอย่างแพร่หลายไปทั่วโลก ยูโดถูกดัดแปลงปรับปรุงแก้ไขให้ทันสมัยขึ้น นอกจากจะเป็นการฝึกเพื่อป้องกันตัวเองแล้วยังเป็นการบริหารร่างกายเพื่อให้เกิดความแข็งแรง ฝึกสมาธิให้มั่นคง ผู้ฝึกจะได้รับประโยชน์ทั้งด้านร่างกาย และสมาธิด้านจิตใจอย่างเต็มที่ ไม่ว่าจะเป็นการจู่โจมคู่ต่อสู้ หรือการตั้งรับ

ศาสตร์แห่งการชงชา (Sadou) 茶道

    ซะโด (茶道) หรือ ชาโนะยุ (茶の湯) คือศาสตร์แห่งการชงชา หรือพิธีชงชาญี่ปุ่น ซึ่งประกอบด้วยการปรนนิบัติระหว่างการดื่มและการดื่มชาผงสีเขียวหรือมัทฉะ (matcha)

    ซะโดยังมีบทบาทสำคัญในด้านชีวิตด้านศิลปะของชาวญี่ปุ่น พิธีชงชาจะเกี่ยวข้องกับการชื่นชมห้องที่ประกอบพิธี ส่วนที่ติดอยู่ในห้องนั้น เครื่องใช้ในการชงชา เครื่องประดับบริเวณพิธี สิ่งต่าง ๆ เหล่านี้ก็ล้วนแต่ได้รับอิทธิพลมาจากพิธีชงชา และความเป็นพิธีการที่ถือปฏิบัติในพิธีชงชาได้มีอิทธิพลต่อการพัฒนามารยาทของชาวญี่ปุ่นในลักษณะที่เป็นพื้นฐาน

    จุดเริ่มต้นของวัฒนธรรมการดื่มชาของญี่ปุ่นนั้นมาจากประเทศจีน ราวศตวรรษที่ 9 ที่นักบวชนิกายเซนนามว่า "เอไซ" ได้นำต้นชาจากประเทศจีนกลับมาปลูกที่วัดในเมืองเกียวโต และเริ่มพัฒนาศาสตร์การชงชาเพื่อการทำสมาธิ โดยการนำใบชามาบดเป็นผง และชงดื่ม จนเกิดเป็นความนิยมในบรรดากลุ่มพระสงฆ์และบุคคลชนชั้นสูงในขณะนั้น

    ภายหลัง เซน โนะ ริคิว ผู้ที่เปรียบเสมือนบิดาของพิธีชงชา ได้สร้างแบบแผนการชงชาให้เข้ากับบริบทและวิถีชีวิตของชาวญี่ปุ่น โดยเชื่อมโยงกับหลักคิดของพุทธศาสนานิกายเซนที่ให้ความสำคัญกับความเรียบง่าย และการเป็นหนึ่งเดียวกับธรรมชาติ จึงเกิดเป็นพิธีชงชา ซึ่งแพร่ขยายไปยังประชาชนทั่วไปและก่อให้เกิดเป็นวัฒนธรรมการดื่มชาที่แท้จริงในประเทศญี่ปุ่น

    ที่ได้นำมาให้ทุกคนดูนี้เป็นเพียงแค่บางส่วนของศาสตร์และศิลปะของญี่ปุ่นเท่านั้นนะคะ ยังมีอีกมากมาย ไม่ว่าจะเป็น 合気道 (Aikidou) ศาสตร์แห่งไอคิโด และอื่น ๆ อีก หากใครสนใจศาสตร์ทางด้านไหนก็ลองไปศึกษากันเพิ่มเติมดูค่ะ เผื่อจะเข้าใจและซาบซึ้งถึงวัฒนธรรมของประเทศญี่ปุ่นขึ้นไปอีกขั้นค่ะ ^^

ขอบคุณข้อมูลและรูปภาพจากเพจ i love japanese

-----------------------------------------------------------

ติดตามรับข่าวสารเกี่ยวกับญี่ปุ่น
Twitter: https://twitter.com/ILOVEJAPANTH
Instagram: www.instagram.com/ilovejapanth/
Facebook: www.facebook.com/ILoveJapan.th/
YouTube: www.youtube.com/ilovejapanth/

------------------------------------------------------------

ทดลองเรียนภาษาญี่ปุ่นออนไลน์ฟรี 7 วันได้ที่ www.ilovejapanschool.com